Sự hình thành và phát triển
Năm 1997 thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, chia tách tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng thành 2 đơn vị hành chính trực thuộc TW; tỉnh Quảng Nam có 14 huyện thị, tỉnh lỵ đặt tại thị xã Tam Kỳ. Các đợt chia tách huyện: Nam, Bắc Trà My (huyện Trà My); Đông, Tây Giang (huyện Hiên); Phú Ninh (thị xã Tam Kỳ); Nông Sơn (huyện Quế Sơn). Đến nay, Quảng Nam có 18 huyện, thị và thành phố, trong đó có 2 thành phố và 01 thị xã. Tổng cục Thống kê ra Quyết định sô 596 TCTK- TCCB ngày 09/12/1996 thành lập Cục Thống kê Quảng Nam (tách ra từ Cục thống kê Quảng Nam- Đà Nẵng).
* Giai đoạn (1997 – 2000):
Về tổ chức cán bộ, giai đoạn này Cục Thống kê Quảng Nam, có 14 phòng thống kê cấp huyện với 46 cán bộ; Văn phòng Cục đặt trụ sở tại thị xã Tam Kỳ gồm có 4 phòng: Tổng hợp và Dân số lao động xã hội môi trường; Công nghiệp xây dựng và Thương mại giá cả; Nông lâm, thuỷ sản; Tổ chức hành chính. Sau tái lập tỉnh, ngành Thống kê Quảng Nam cùng các cơ quan tỉnh nhanh chóng ổn định tổ chức cán bô, triển khai các nhiệm vụ công tác của ngành. Nhiệm vụ trọng tâm là cũng cố mạng lưới thống kê các cấp; triển khai các nhiệm vụ chủ yếu của ngành và địa phương giao về thông tin thống kê kinh tế xã hội.
Thực trạng tổ chức và nguồn cán bộ ban đầu sau khi chia tách của ngành còn thiếu, trình độ đào tạo nhiều hạn chế cả cấp tỉnh và cấp huyện; khối lượng công việc tăng đột biến. Do đó hầu hết lãnh đạo cơ quan đều trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Ngoài phục vụ thông tin cho các cấp các ngành tổ chức quản lý điều hành kinh tế xã hội cấp tỉnh – huyện, ngành Thống kê trong giai đoạn này còn chủ trì, phối hợp với sở ngành thực hiện một số cuộc điều tra quan trọng như: điều tra toàn bộ thực trạng về kinh tế cá thể công thương nghiệp, dịch vụ và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh (1997); thực trạng sản xuất nông nghiệp và chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi và mùa vụ đối với sản xuất lúa của tỉnh…
* Giai đoạn (2001- 2020):
Trong giai 2001-2020, hệ thống tổ chức ngành thống kê ngày càng được củng cố và hoàn thiện, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức luôn được quan tâm và có bước trưởng thành, nhất là về năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Đến năm 2020, Cục Thống kê Quảng Nam đã hoàn thiện tổ chức gồm có Văn phòng Cục (mô hình 7 phòng) và 18 Chi cục Thống kê cấp huyện với tổng số cán bộ công chức và người lao động tính đến cuối năm 2020 là 117 người (gấp hơn 2 lần 1997) , trong đó 105 công chức, 19 thống kê viên chính; Văn phòng Cục 33 người và cấp huyện 84 người. Tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng trên 75%, trong đó đại học 70%, 7,62% cao học (năm 1997: 38% ĐHCĐ). Hằng năm cử hàng chục lượt cán bộ đào tạo, bồi dưỡng về LLCT, QLNN, CNTT, ngoại ngữ, nâng cao trình độ chuyên môn. Công tác quy hoạch cán bộ dự nguồn lãnh đạo; bổ nhiệm đề bạt cán bộ cấp phòng, lãnh đạo Cục đã chú trọng thực hiện. Đến thời điểm hiện nay, có 03 đồng chí lãnh đạo Cục; 26 lãnh đạo cấp phòng và Chi cục Thống kê cấp huyện (trong đó Văn phòng Cục: 07 lãnh đạo, Chi cục Thống kê cấp huyện: 19 lãnh đạo), tăng nhiều so với 1997 (Lãnh đạo Cục: 2; cấp phòng và Chi cục: 20).
Các nhiệm vụ chính yếu trong thời kỳ này là tập trung thực hiện kế hoạch công tác của Tổng cục Thống kê giao hàng năm và đảm bảo thông tin thống kê kinh tế - xã hội phục vụ lãnh đạo Đảng, các cấp, các ngành tại địa phương và nhu cầu thông tin thống kê của các tổ chức, cá nhân. Cụ thể:
(1) Xây dựng hệ thống thống kê cơ sở ngày càng hoàn thiện, đảm bảo số lượng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là thống kê cấp huyện, thị xã, thành phố với 18 đơn vị (năm 1997: 14 đơn vị); thống kê xã, phường, thị trấn có 244 đơn vị (năm 1997: 211 đơn vị). Đến nay, số lượng đội ngũ cán bộ đã được cơ cấu khá hoàn chỉnh; tiếp nhận bổ sung công chức qua thi tuyển, thay thế số cán bộ nghỉ hưu theo chế độ, trẻ hóa đội ngũ cán bộ ngành. Đây là thời kỳ chuyển giao thế hệ Lãnh đạo Cục và lãnh đạo các đơn vị trực thuộc. Tập trung cho chương trình đào tạo ngắn và dài hạn.
(2) Môi trường pháp lý thống kê luôn được củng cố, tăng cường, tạo điều kiện cho công tác thống kê có những bước phát triển mới, khởi sắc hơn; đổi mới và hoàn thiện công tác phương pháp chế độ, góp phần tác động tích cực và hiệu quả, cải thiện ý thức trách nhiệm chấp hành chế độ báo thống kê và điều tra thu thập thông tin ngày càng tốt hơn. Cục Thống kê đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều Chỉ thị, Quyết định về thi hành Luật Thống kê, tăng cường thực hiện chế độ báo cáo thống kê trên địa bàn; thành lập Ban chỉ đạo các cuộc Tổng điều tra…
(3) Tổ chức thu thập thông tin được mở rộng, các cuộc điều tra thường xuyên (tháng, quý, năm) trên tất cả các lĩnh vực; nhiều cuộc Tổng điều tra, điều tra lớn được triển khai. Đặc biệt, việc áp dụng hình thức thu thập thông tin bằng Capi và Webform trong các cuộc điều tra vài năm gần đây là một bước tiến trong cải tiến phương pháp điều tra thống kê, giúp nâng cao chất lượng số liệu, giảm thời gian xử lý và công bố kết quả; ứng dụng mạnh mẽ các phầm mềm trong xử lý, tổng hợp, dự báo; bổ sung hệ thống họp chỉa đạo điều hành trực tuyến toàn ngành.
(4) Công tác cung cấp, phổ biến thông tin thống kê ngày càng đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả, phục vụ kịp thời các yêu cầu thường xuyên, đột xuất của lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các Sở, ngành tại địa phương cũng như các đối tượng dùng tin khác. Cục Thống kê đã từng bước thực hiện Nghị định số 94/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016 của Chính phủ và Quy chế phổ biến thông tin thống kê của Tổng cục Thống kê trong công bố và phổ biến các sản phẩm thống kê. Đặc biệt, Cục Thống kê Quảng Nam chủ động đi đầu trong việc tổ chức Họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội theo chỉ đạo của Tổng cục Thống kê.
(5) Hệ thống cơ sở vật chất, trang bị phương tiện làm việc luôn được đầu tư và cải thiện. Vào tháng 10 năm 2000, Cục Thống kê Quảng Nam có trụ sở mới (nâng cấp 2013); cấp huyện đã xây dựng mới đuợc 9/18 trụ sở làm việc các Chi cục. Đến năm 2020, toàn ngành có 106 máy vi tính (01 hệ thống máy chủ với đường truyền internet toàn ngành), bảo đảm 01 máy vi tính/cán bộ (đầu năm 1997 toàn ngành có 4 máy vi tính).
(6) Công tác quản trị, quản lý điều hành toàn ngành được tăng cường, hoàn thiện ban hành các quy chế mới trong bối cảnh thay đổi mô hình làm việc và bộ máy tổ chức. Xây dựng, ban hành và áp dụng Chương trình nâng cao chất lượng hoạt động ngành Thống kê Quảng Nam, xây dựng và áp dụng Hệ thống ISO 9001-2015.
(7) Các phong trào thi đua được đẩy mạnh, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của ngành, tổ chức thành công các cuộc Tổng điều tra; Phong trào “chung tay xây dưng nông thôn mới”; nghiên cứu đề tài khoa học của ngành; các phong trào đóng góp xã hội; Phong trào văn thể mỹ, hội thao giao lưu trong ngành, các Cục Thống kê miền Trung và các đơn vị trong tỉnh tổ chức sôi nổi.
Thực hiện Quyết định số 1006/QĐ-TCTK ngày 20/5/2020 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm: Văn phòng Cục 05 phòng (Tổ chức hành chính, Thống kê kinh tế, Thống kê xã hội, Thống kê Tổng hợp, Thu thập thông tin thống kê); Quyết định số 1638/QĐ-TCTK ngày 20/11/2020 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê về việc thành lập Chi cục Thống kê khu vực thuộc Cục Thống kê tỉnh Quảng Nam, các Chi cục Thống kê huyện được sắp xếp lại thành Chi cục Thống kê khu vực (liên huyện): 12 đơn vị (trước khi sắp xếp 18 đơn vị).
Trải qua 45 năm xây dựng và phát triển ngành Thống kê Quảng Nam đã chủ động vượt qua khó khăn không ngừng vươn lên, đổi mới và nâng cao chất lượng công tác, từng bước xây dựng, phát triển và trưởng thành, tiến bộ toàn diện; nhất là giai đoạn gần 25 năm tái lập tỉnh(1997-2021), năng lực thống kê đã nâng lên và đã thực hiện xuất sắc nhiệm vụ chính trị của ngành: bảo đảm và cung cấp thông tin thống kê KTXH phục vụ Đảng, chính quyền địa phương ngày càng kịp thời, mở rộng và tin cậy; biên soạn nhiều ấn phẩm giá trị; tham gia Ban nội dung Văn kiện các kỳ Đại hội Đảng của tỉnh, địa phương;… đóng góp xứng đáng và được các cấp lãnh đạo Đảng, chính quyền địa phương ghi nhận.
Kết quả hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của ngành được Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH-ĐT, Tổng cục Thống kê và UBND tỉnh tặng thưởng thành tích tập thể và cá nhân trong hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhiều năm liền. Chi bộ Cục Thống kê được công nhận Chi bộ trong sạch vững mạnh 23 năm liền (1998-2020) và Công đoàn, Chi Đoàn Thanh niên cơ quan Cục đạt vững mạnh xuất sắc và đạt nhiều thành tích tiêu biểu trong các phong trào, hội thi.
* Giai đoạn (1997 – 2000):
Về tổ chức cán bộ, giai đoạn này Cục Thống kê Quảng Nam, có 14 phòng thống kê cấp huyện với 46 cán bộ; Văn phòng Cục đặt trụ sở tại thị xã Tam Kỳ gồm có 4 phòng: Tổng hợp và Dân số lao động xã hội môi trường; Công nghiệp xây dựng và Thương mại giá cả; Nông lâm, thuỷ sản; Tổ chức hành chính. Sau tái lập tỉnh, ngành Thống kê Quảng Nam cùng các cơ quan tỉnh nhanh chóng ổn định tổ chức cán bô, triển khai các nhiệm vụ công tác của ngành. Nhiệm vụ trọng tâm là cũng cố mạng lưới thống kê các cấp; triển khai các nhiệm vụ chủ yếu của ngành và địa phương giao về thông tin thống kê kinh tế xã hội.
Thực trạng tổ chức và nguồn cán bộ ban đầu sau khi chia tách của ngành còn thiếu, trình độ đào tạo nhiều hạn chế cả cấp tỉnh và cấp huyện; khối lượng công việc tăng đột biến. Do đó hầu hết lãnh đạo cơ quan đều trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Ngoài phục vụ thông tin cho các cấp các ngành tổ chức quản lý điều hành kinh tế xã hội cấp tỉnh – huyện, ngành Thống kê trong giai đoạn này còn chủ trì, phối hợp với sở ngành thực hiện một số cuộc điều tra quan trọng như: điều tra toàn bộ thực trạng về kinh tế cá thể công thương nghiệp, dịch vụ và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh (1997); thực trạng sản xuất nông nghiệp và chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi và mùa vụ đối với sản xuất lúa của tỉnh…
* Giai đoạn (2001- 2020):
Trong giai 2001-2020, hệ thống tổ chức ngành thống kê ngày càng được củng cố và hoàn thiện, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức luôn được quan tâm và có bước trưởng thành, nhất là về năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Đến năm 2020, Cục Thống kê Quảng Nam đã hoàn thiện tổ chức gồm có Văn phòng Cục (mô hình 7 phòng) và 18 Chi cục Thống kê cấp huyện với tổng số cán bộ công chức và người lao động tính đến cuối năm 2020 là 117 người (gấp hơn 2 lần 1997) , trong đó 105 công chức, 19 thống kê viên chính; Văn phòng Cục 33 người và cấp huyện 84 người. Tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng trên 75%, trong đó đại học 70%, 7,62% cao học (năm 1997: 38% ĐHCĐ). Hằng năm cử hàng chục lượt cán bộ đào tạo, bồi dưỡng về LLCT, QLNN, CNTT, ngoại ngữ, nâng cao trình độ chuyên môn. Công tác quy hoạch cán bộ dự nguồn lãnh đạo; bổ nhiệm đề bạt cán bộ cấp phòng, lãnh đạo Cục đã chú trọng thực hiện. Đến thời điểm hiện nay, có 03 đồng chí lãnh đạo Cục; 26 lãnh đạo cấp phòng và Chi cục Thống kê cấp huyện (trong đó Văn phòng Cục: 07 lãnh đạo, Chi cục Thống kê cấp huyện: 19 lãnh đạo), tăng nhiều so với 1997 (Lãnh đạo Cục: 2; cấp phòng và Chi cục: 20).
Các nhiệm vụ chính yếu trong thời kỳ này là tập trung thực hiện kế hoạch công tác của Tổng cục Thống kê giao hàng năm và đảm bảo thông tin thống kê kinh tế - xã hội phục vụ lãnh đạo Đảng, các cấp, các ngành tại địa phương và nhu cầu thông tin thống kê của các tổ chức, cá nhân. Cụ thể:
(1) Xây dựng hệ thống thống kê cơ sở ngày càng hoàn thiện, đảm bảo số lượng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là thống kê cấp huyện, thị xã, thành phố với 18 đơn vị (năm 1997: 14 đơn vị); thống kê xã, phường, thị trấn có 244 đơn vị (năm 1997: 211 đơn vị). Đến nay, số lượng đội ngũ cán bộ đã được cơ cấu khá hoàn chỉnh; tiếp nhận bổ sung công chức qua thi tuyển, thay thế số cán bộ nghỉ hưu theo chế độ, trẻ hóa đội ngũ cán bộ ngành. Đây là thời kỳ chuyển giao thế hệ Lãnh đạo Cục và lãnh đạo các đơn vị trực thuộc. Tập trung cho chương trình đào tạo ngắn và dài hạn.
(2) Môi trường pháp lý thống kê luôn được củng cố, tăng cường, tạo điều kiện cho công tác thống kê có những bước phát triển mới, khởi sắc hơn; đổi mới và hoàn thiện công tác phương pháp chế độ, góp phần tác động tích cực và hiệu quả, cải thiện ý thức trách nhiệm chấp hành chế độ báo thống kê và điều tra thu thập thông tin ngày càng tốt hơn. Cục Thống kê đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều Chỉ thị, Quyết định về thi hành Luật Thống kê, tăng cường thực hiện chế độ báo cáo thống kê trên địa bàn; thành lập Ban chỉ đạo các cuộc Tổng điều tra…
(3) Tổ chức thu thập thông tin được mở rộng, các cuộc điều tra thường xuyên (tháng, quý, năm) trên tất cả các lĩnh vực; nhiều cuộc Tổng điều tra, điều tra lớn được triển khai. Đặc biệt, việc áp dụng hình thức thu thập thông tin bằng Capi và Webform trong các cuộc điều tra vài năm gần đây là một bước tiến trong cải tiến phương pháp điều tra thống kê, giúp nâng cao chất lượng số liệu, giảm thời gian xử lý và công bố kết quả; ứng dụng mạnh mẽ các phầm mềm trong xử lý, tổng hợp, dự báo; bổ sung hệ thống họp chỉa đạo điều hành trực tuyến toàn ngành.
(4) Công tác cung cấp, phổ biến thông tin thống kê ngày càng đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả, phục vụ kịp thời các yêu cầu thường xuyên, đột xuất của lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các Sở, ngành tại địa phương cũng như các đối tượng dùng tin khác. Cục Thống kê đã từng bước thực hiện Nghị định số 94/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016 của Chính phủ và Quy chế phổ biến thông tin thống kê của Tổng cục Thống kê trong công bố và phổ biến các sản phẩm thống kê. Đặc biệt, Cục Thống kê Quảng Nam chủ động đi đầu trong việc tổ chức Họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội theo chỉ đạo của Tổng cục Thống kê.
(5) Hệ thống cơ sở vật chất, trang bị phương tiện làm việc luôn được đầu tư và cải thiện. Vào tháng 10 năm 2000, Cục Thống kê Quảng Nam có trụ sở mới (nâng cấp 2013); cấp huyện đã xây dựng mới đuợc 9/18 trụ sở làm việc các Chi cục. Đến năm 2020, toàn ngành có 106 máy vi tính (01 hệ thống máy chủ với đường truyền internet toàn ngành), bảo đảm 01 máy vi tính/cán bộ (đầu năm 1997 toàn ngành có 4 máy vi tính).
(6) Công tác quản trị, quản lý điều hành toàn ngành được tăng cường, hoàn thiện ban hành các quy chế mới trong bối cảnh thay đổi mô hình làm việc và bộ máy tổ chức. Xây dựng, ban hành và áp dụng Chương trình nâng cao chất lượng hoạt động ngành Thống kê Quảng Nam, xây dựng và áp dụng Hệ thống ISO 9001-2015.
(7) Các phong trào thi đua được đẩy mạnh, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của ngành, tổ chức thành công các cuộc Tổng điều tra; Phong trào “chung tay xây dưng nông thôn mới”; nghiên cứu đề tài khoa học của ngành; các phong trào đóng góp xã hội; Phong trào văn thể mỹ, hội thao giao lưu trong ngành, các Cục Thống kê miền Trung và các đơn vị trong tỉnh tổ chức sôi nổi.
Thực hiện Quyết định số 1006/QĐ-TCTK ngày 20/5/2020 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm: Văn phòng Cục 05 phòng (Tổ chức hành chính, Thống kê kinh tế, Thống kê xã hội, Thống kê Tổng hợp, Thu thập thông tin thống kê); Quyết định số 1638/QĐ-TCTK ngày 20/11/2020 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê về việc thành lập Chi cục Thống kê khu vực thuộc Cục Thống kê tỉnh Quảng Nam, các Chi cục Thống kê huyện được sắp xếp lại thành Chi cục Thống kê khu vực (liên huyện): 12 đơn vị (trước khi sắp xếp 18 đơn vị).
Trải qua 45 năm xây dựng và phát triển ngành Thống kê Quảng Nam đã chủ động vượt qua khó khăn không ngừng vươn lên, đổi mới và nâng cao chất lượng công tác, từng bước xây dựng, phát triển và trưởng thành, tiến bộ toàn diện; nhất là giai đoạn gần 25 năm tái lập tỉnh(1997-2021), năng lực thống kê đã nâng lên và đã thực hiện xuất sắc nhiệm vụ chính trị của ngành: bảo đảm và cung cấp thông tin thống kê KTXH phục vụ Đảng, chính quyền địa phương ngày càng kịp thời, mở rộng và tin cậy; biên soạn nhiều ấn phẩm giá trị; tham gia Ban nội dung Văn kiện các kỳ Đại hội Đảng của tỉnh, địa phương;… đóng góp xứng đáng và được các cấp lãnh đạo Đảng, chính quyền địa phương ghi nhận.
Kết quả hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của ngành được Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH-ĐT, Tổng cục Thống kê và UBND tỉnh tặng thưởng thành tích tập thể và cá nhân trong hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhiều năm liền. Chi bộ Cục Thống kê được công nhận Chi bộ trong sạch vững mạnh 23 năm liền (1998-2020) và Công đoàn, Chi Đoàn Thanh niên cơ quan Cục đạt vững mạnh xuất sắc và đạt nhiều thành tích tiêu biểu trong các phong trào, hội thi.